Het is nu 2,5 jaar geleden dat ik mijn moeder een mailtje stuurde vanaf mijn werk omdat ik een subsidieoproep van FNO had gezien waar we samen wel kans op maakten. Ik met mijn onderzoek naar sociaaleconomische gezondheidsverschillen en zij met haar praktijkervaring als gezinscoach voor multiprobleemgezinnen. Na een aantal brainstormsessies in het weekend met een kopje thee en een kladblokje op de bank hadden we besloten waar ons project over zou moeten gaan: leefstijlverandering en netwerkversterking voor multiprobleemgezinnen. De samenwerking bleek een goede zet, want de subsidie haalden we binnen.
Tijdens het vooronderzoek sprak ik met 25 gezinnen die hulpverlening krijgen voor meerdere problemen. Veel van deze gezinnen zitten diep in de schulden, soms dreigt er een uithuisplaatsing, zijn er ernstige psychische problemen bij één of meerdere gezinsleden en komen de kinderen in aanraking met justitie. En daar kwam ik dan aan met mijn vragen over of ze wel groente en fruit eten en of ze af en toe iets gezelligs doen met mensen uit de buurt. Aan de ene kant voelde dat onnozel, maar aan de andere kant zag ik veel over- en ondergewicht en vertelden mensen mij dat ze eenzaam waren en erg veel stress hadden.
Samen met enkele van de gezinnen, met input van hulpverleners en experts en een projectteam wat uitgroeide tot acht leden bedachten we hoe ons programma over leefstijlverandering en netwerkversterking eruit zou moeten zien. In het vooronderzoek werd het meest genoemd dat het programma sociaal moest zijn: men wilde gewoon gezellige dingen doen met andere mensen. Dit sloot perfect aan bij het idee dat we van het begin af aan al hadden om met netwerkversterking aan de slag te gaan. Inmiddels is het programma van start gegaan en hebben de eerste deelnemers meegedaan met kookworkshops, samen wandelen en gezellige gezinsuitjes. Of het programma effectief is in het verbeteren van de ervaren gezondheid van de deelnemers kunnen we nu nog niet zeggen. Het onderzoek is nog in volle gang. Wel horen we positieve geluiden van de eerste deelnemers die het fijn vinden om vaker leuke dingen te doen en om nieuwe gezellige mensen te ontmoeten.
Dit is mijn eerste onderzoek waarbij ik zo dicht bij de praktijk sta en waarin we samen met de doelgroep en met professionals een programma ontwikkelen. Ik vind het heel bijzonder om zo rechtstreeks bezig te zijn met gezondheidsbevordering bij een groep waar zo ontzettend veel winst te behalen is. Een leuke uitdaging is om toch ook de betrouwbaarheid en validiteit van het onderzoek te bewaken. En om aan het projectteam en hulpverleners uit te leggen waarom dat belangrijk is en hoe dat eigenlijk werkt.
Ook lopen er studenten mee op het project. Tot nu toe hebben zes studenten Voeding & Diëtetiek hun afstudeerscriptie over dit project geschreven. De eersten hielpen mee met het analyseren van het vooronderzoek, de volgende studenten werkten aan de ontwikkeling van het programma en binnenkort beginnen er twee nieuwe studenten die in kaart brengen hoe we het programma verder kunnen verbeteren. Het is niet alleen prettig om wat hulp (en voedingskennis) te krijgen van deze studenten, maar ook belangrijk dat zij in aanraking komen met mensen die het minder goed hebben dan zij.
Twee van de studenten deden een expertinterview met mijn moeder en vertelden me achteraf dat het een enorme eye-opener voor ze was dat er in deze gezinnen wel vaak overgewicht is, maar dat ze echt niet altijd zitten te wachten op een voedingsadvies omdat ze zoveel andere dingen aan hun hoofd hebben. De stress door alle problemen is soms zo groot dat ze geen ruimte hebben om met gezondheid bezig te zijn. Gelukkig merken we nu in ons project dat als de ergste problemen aangepakt zijn door de hulpverlening, dat mensen het daarna vaak heel fijn vinden om met ons programma mee te doen. Misschien niet omdat ze een gezondere leefstijl willen aanleren, maar wel omdat het gezellig is met andere mensen. En gezelligheid en sociale contacten zijn natuurlijk minstens zo belangrijk voor je ervaren gezondheid!
Blog door Gera Nagelhout