Het is de laatste adviesgroepbijeenkomst van 2024. Misschien wel de laatste bijeenkomst van deze adviesgroep? Vanaf januari gaan we namelijk samen een burgeronderzoek uitvoeren naar de relatie tussen moeite hebben met rondkomen en hart- en vaatziekten. Een onderzoek van 2,5 jaar dat we helemaal samen hebben bedacht en waarvoor we inmiddels een onderzoekssubsidie hebben gekregen.

Ik loop ’s avonds laat over straat in Maastricht, vanaf het station naar mijn hotel. De volgende ochtend moet ik vroeg lesgeven en aangezien ik niet in de buurt woon, heb ik een overnachting geboekt. Een vrouw loopt op me af en vraagt of ik haar wat geld wil geven voor de nachtopvang. Ik heb geen muntgeld bij me, twijfel heel even en geef haar dan een tientje. Ze loopt met me mee richting mijn hotel en knoopt een gesprek aan. Ze wil weten wie ik ben, wat ik in Maastricht kom doen, wat voor werk ik doe en naar welke onderwerpen ik precies onderzoek doe. Ik kan slechts korte antwoorden geven, want ze vertelt ook graag over zichzelf.

De tijd vliegt! We werken nu drie jaar samen met een burgeradviesgroep met mensen die van weinig geld moeten rondkomen. Afgelopen week hadden we alweer de 14e bijeenkomst in een buurthuis in Maastricht. Tijdens elke bijeenkomst bespreken we zo’n twee tot drie onderzoeken, waardoor de adviesgroepleden in totaal al bij zeker 30 onderzoeken geadviseerd hebben.

Toen we twee en een half jaar geleden begonnen met onze adviesgroep met mensen die van weinig geld moeten rondkomen, dachten we precies te weten hoe ‘het format’ eruit ging zien. Wij zouden tijdens bijeenkomsten van twee uur onze onderzoeksvragen en -materialen voorleggen aan de adviesgroepleden en zij zouden advies geven. We zouden dit vijf keer per jaar organiseren in een buurthuis in Maastricht en dat zou ons helpen om het onderzoek van onszelf en onze vakgroep beter en relevanter te maken. We zouden af en toe nieuwe adviesgroepleden werven omdat er tussentijds vast mensen af zouden haken. En steeds zouden we alles zo laagdrempelig mogelijk organiseren in een buurthuis in Maastricht, zodat het voor deze groep eenvoudig en aantrekkelijk zou zijn om mee te doen.

Hoe is het om op te groeien in armoede? Wat zijn de gevolgen daarvan voor iemands toekomst en gezondheid? En als je antwoord wil op deze vragen, wie vraag je dit dan? Vaak wordt een wetenschapper gevraagd om dit soort vragen te beantwoorden. Terwijl je het natuurlijk ook kan vragen aan de mensen die het zelf meemaken. Wij vroegen het aan onze adviesgroep met mensen die van weinig geld moeten rondkomen.

Met onze adviesgroep (met mensen die van weinig geld moeten rondkomen) denken we hard na over een ingewikkelde vraag. Hoe zorgen we dat andere gezondheidsonderzoekers vaker advies vragen aan mensen voor wie gezond leven het lastigste is? De collega’s van onze vakgroep kunnen hiervoor namelijk onze adviesgroep inzetten, maar doen dit toch niet altijd.

Je kunt er de klok bijna op gelijk zetten. Zodra de eerste pepernoten in de supermarktschappen liggen, komen ook de eerste uitnodigingen binnen in mijn inbox. ‘Wil je iets over armoede en gezondheidsverschillen komen vertellen op onze inspiratiedag?’ of ‘Zou u een lezing over de gezondheidsgevolgen van armoede kunnen geven tijdens ons congres?’.

Onze adviesgroep – met mensen die van weinig geld moeten rondkomen – vindt vijf keer per jaar plaats in een buurthuis in de wijk Pottenberg in Maastricht. In Pottenberg wonen meer mensen die van lagere inkomens moeten rondkomen dan in andere Maastrichtse wijken. Er is meer armoede, de werkloosheid is relatief hoog en relatief veel bewoners zijn afhankelijk van een uitkering.

De kans is groot dat je wel eens mee hebt gedaan met wetenschappelijk onderzoek. Bijvoorbeeld door het invullen van een vragenlijst of het meewerken aan een interview. De kans is veel minder groot dat je daar ooit nog iets over terug hebt gehoord. Wat waren de resultaten van het onderzoek? Wat is er mee gedaan in de praktijk? Waarschijnlijk heb je geen idee.

Anderhalf jaar geleden zijn we gestart met onze vaste adviesgroep met mensen die van weinig geld moeten rondkomen. Deze adviesgroep adviseert ons als gezondheidswetenschappers bij de Universiteit Maastricht over ons onderzoek. We bespreken ideeën voor subsidieaanvragen, leggen flyers en vragenlijsten voor en bespreken allerlei onderwerpen rondom gezond leven met weinig geld, waarbij adviesgroepleden hun ervaringskennis kunnen delen. Met onze adviesgroep brengen we wetenschap en burgers dichter bij elkaar.

Hoe komt het dat armoede en gezondheidsverschillen vaak ‘door worden gegeven’ van generatie op generatie? We vroegen het aan de mensen die daar zelf ervaring mee hebben. In een bijeenkomst in een buurthuis in Maastricht, waar we samen komen met onze adviesgroep met mensen die van weinig geld moeten rondkomen.

Toen ik als klein meisje op schilderles zat, leerde ik een belangrijke les van de kunstenaar[1] die me lesgaf. Als je het even niet weet, doe dan wat je wél weet, net zolang tot het gelukt is. Of ik nou een landschap schilderde of een leeuw, zijn les in uitstelgedrag hielp me om vol zelfvertrouwen aan de slag te gaan. Ik wist nog niet hoe ik de vormen van het hoofd van de leeuw moest schilderen, maar zag wel dat de basiskleur licht-oranje moest zijn en voegde daar net zo lang schaduwen en lichtpunten aan toe totdat de leeuw als vanzelf op mijn doek verscheen.