Stop mensen niet in een hokje

Hoe is het om op te groeien in armoede? Wat zijn de gevolgen daarvan voor iemands toekomst en gezondheid? En als je antwoord wil op deze vragen, wie vraag je dit dan? Vaak wordt een wetenschapper gevraagd om dit soort vragen te beantwoorden. Terwijl je het natuurlijk ook kan vragen aan de mensen die het zelf meemaken. Wij vroegen het aan onze adviesgroep met mensen die van weinig geld moeten rondkomen.

‘Nou, ik heb het aan mijn zoon gevraagd,’ geeft één van de adviesgroepleden aan. Zelf is ze namelijk niet opgegroeid in armoede maar er pas later in terechtgekomen. Dus ze vroeg het degene in haar directe omgeving die hier de meeste (ervarings)kennis over heeft. Het werd een onthullend gesprek met haar inmiddels volwassen zoon. Zo had ze niet verwacht dat hij vroeger zoveel stress had ervaren van hun thuissituatie. Verder gaf hij toe dat hij het verborgen probeerde te houden als er schooluitjes waren, zodat hij zijn moeder niet lastig hoefde te vallen met de kosten. Dit heeft ze nooit gemerkt; ze was destijds zelfs opgelucht dat er weinig uitjes waren waarvoor betaald moest worden.

De gevolgen van armoede voor hun kinderen staan centraal in de antwoorden van de adviesgroepleden. Kinderen hebben vaak door dat hun thuissituatie anders is dan die van anderen. Ze krijgen soms zelfs ‘een stempel’ of worden gepest door leeftijdsgenoten. Adviesgroepleden geven aan dat ze hun kinderen vaak teleur hebben moeten stellen. Dat ze moeten uitleggen waarom vriendjes iets wel hebben en zij niet. Of dat ze zelf maaltijden overslaan zodat hun kinderen goed kunnen eten. Ook zien ze dat hun kinderen minder kansen krijgen in hun leven dan anderen. Hierdoor is het risico groot dat de volgende generatie weer in dezelfde situatie terechtkomt.

Er is verontwaardiging in de groep dat deze situatie maar blijft voortbestaan in Nederland. Dit terwijl er in hun ogen simpele oplossingen zijn voor in ieder geval een deel van de problemen. Als het aan de adviesgroep ligt, stoppen we bijvoorbeeld met voedsel weggooien dat nog prima te eten is. Ook moet volgens hen de toegang tot zorg verbeteren. En dan niet op een ingewikkelde manier, maar gewoon door persoonsgericht te kijken wat iemand echt nodig heeft. Want nu merken ze bij de huisarts en het ziekenhuis dat hun sociaaleconomische achtergrond ervoor zorgt dat ze minder serieus worden genomen, waardoor soms ernstige ziektes te laat worden ontdekt. Hetzelfde geldt voor het studieadvies van hun kinderen; dit moet gebaseerd zijn op wat het kind kan en wil en niet op de sociaaleconomische achtergrond van het gezin. ‘Stop mensen niet in een hokje, maar kijk naar de persoon,’ vat een adviesgroeplid treffend samen.

Aan het eind van de bijeenkomst komt één van de adviesgroepleden naar ons toe en zegt: ‘Ik vind het echt een voorrecht om hierbij betrokken te zijn’. En dat is precies hoe het voor ons voelt. Het is een voorrecht om zo intensief in contact te staan met de mensen waar we al ons onderzoek voor doen. En om hun indrukwekkende verhalen te mogen delen met anderen.

Blog door Gera Nagelhout
(deze blog verscheen ook op adviesgroepmaastricht.wordpress.com)