Wetenschap en burgers dichter bij elkaar brengen

Anderhalf jaar geleden zijn we gestart met onze vaste adviesgroep met mensen die van weinig geld moeten rondkomen. Deze adviesgroep adviseert ons als gezondheidswetenschappers bij de Universiteit Maastricht over ons onderzoek. We bespreken ideeën voor subsidieaanvragen, leggen flyers en vragenlijsten voor en bespreken allerlei onderwerpen rondom gezond leven met weinig geld, waarbij adviesgroepleden hun ervaringskennis kunnen delen. Met onze adviesgroep brengen we wetenschap en burgers dichter bij elkaar.

Het is eigenlijk raar dat we vaak zo ingewikkeld doen over wetenschap en burgers bij elkaar brengen, want wetenschappers zijn natuurlijk ook gewoon burgers. Toch is de wereld van de gemiddelde wetenschapper heel anders dan de wereld van onze adviesgroepleden – die van weinig geld moeten rondkomen.

Toen we net begonnen met onze adviesgroep twijfelden we erg of we meer collega’s mee konden nemen naar de adviesgroep. Sommige collega’s wilden hun vragen voor de adviesgroep wel zelf komen stellen, maar we hielden dit in eerste instantie af. We waren bang dat adviesgroepleden zich dan meer bekeken voelden dan dat ze zich echt gehoord voelden.

Inmiddels hebben we genoeg ervaring en vertrouwen in elkaar als groep, dat we wel regelmatig een collega-wetenschapper meenemen. In de bijeenkomst van afgelopen week was Tim Huijts te gast om met de adviesgroepleden over het concept positieve gezondheid te praten. Het was een mooi gesprek, met veel instemmende geluiden over gezondheid als breed concept zien (inclusief meedoen in de samenleving en zingeving) en over focussen op wat je nog wél kunt in plaats van op wat je niet meer kan.

In november houdt Tim zijn oratie, dat is een openbaar college waar nieuwe hoogleraren vertellen over wat voor onderzoek ze de komende jaren gaan doen. “Oh, dus hij is superslim?” grapt een adviesgroeplid als ze hoort dat Tim hoogleraar is. We besluiten spontaan om in november met de hele adviesgroep naar zijn oratie te komen kijken. “Mogen we ook vragen stellen?” vraagt één van de adviesgroepleden. “Nee, dat is niet de bedoeling. Maar dat is eigenlijk gek en misschien lukt het me wel om dat te veranderen,” antwoordt Tim.

Maar onze ambities om wetenschap en burgers bij elkaar te brengen gaan natuurlijk verder dan af en toe een collega kennis laten maken met de adviesgroep, de adviesgroep meenemen naar een academische plechtigheid, en zorgen dat daar vragen gesteld mogen worden. We willen de adviesgroepleden (en andere burgers) in de toekomst veel actiever laten participeren in ons onderzoek. Door hen bijvoorbeeld mee te laten denken over de opzet van het onderzoek en hen mee te laten helpen in de uitvoering van het onderzoek. En we willen ook meer collega-wetenschappers stimuleren om gebruik te maken van hun waardevolle ervaringskennis. Hoe moeten we dat doen? Vragen we de adviesgroep.

Actiever meedoen in onze wetenschappelijke studies willen de aanwezige adviesgroepleden wel. Als we uitleggen dat ze dan een soort mede-onderzoeker zijn en onderdeel van het team, maakt één van de adviesgroepleden zich groot, gebaart trots naar zijn borst en herhaalt glunderend ‘mede-onderzoeker’. Er zijn natuurlijk ook wel wat mitsen en maren. We moeten met iedereen persoonlijk afstemmen om welke taken het gaat, welk onderwerp ze inhoudelijk interessant vinden, hoeveel uren ze kunnen meewerken en op welke manier de vergoeding geregeld wordt (bijvoorbeeld een vrijwilligersvergoeding onder de bijverdien-grens van de bijstand). Maar los van die praktische randvoorwaarden zijn de adviesgroepleden erg te spreken over het idee.

Nu de wetenschappers nog. Hoe stimuleren we collega-wetenschappers om meer gebruik te maken van ervaringskennis? En om zelfs gewone burgers toe te laten tot onderzoeksteams? “Kijk, je moet ze gewoon uitleggen dat wij een hele andere kijk hebben op dingen dan zijzelf. Daardoor wordt het onderzoek toepasbaarder voor veel meer mensen. En.. ja, dan kan je gewoon beter vooruit komen,” legt een adviesgroeplid uit. “En het gaat niet eens alleen over de inhoud, maar ook over de mens achter de problemen leren kennen,” vult een ander adviesgroeplid aan. Goede argumenten, waar ik het volledig mee eens ben.

Blog door Gera Nagelhout
(deze blog verscheen ook op adviesgroepmaastricht.wordpress.com)